You are here:

kthehu mbrapa

Master

Programi Akademik:

  • Menaxhim në Agrobiznes (Master)

Programi studimor Menaxhim në agrobiznes, MSc, akreditim

Emri i programit të studimit Menaxhim në agrobiznes
Niveli i kualifikimit sipas KKK (BA, MA, PhD,  program doktorate, kurs universitar, çertifikatë apo diplomë profesionale)
MSc
Grada akdemike dhe emërtimi i diplomës në formë të plotë dhe të shkurtuar Master shkencor në Menaxhim në agrobiznes, MSc
Fusha e studimit sipas Erasmus Subject

Aresa Codes (ESAC)

01.2
Profili i programit akademik Agrobiznes
Kohëzgjatja minimale e studimit 2 vite (4 semestra)
Forma e studimit (e rregullt, pa shkëputje nga puna, studim në distancë etj.) E rregullt
Numri i ECTS-ve 120 ECTS apo 60 ECTS/Vit
Modulet/Lëndët (pasqyrë e shkurtër) 1.1 Ekonomiks i  bujqësisë dhe industrisë ushqimit (O)

1.2 Zhvillim i integruar rural (O)

1.3 Metodologjia e kërkimit shkencor (O)

1.4. Ekonometri (O)

1.5.1 Ndërmarrësi (Z)

1.5.2 Menaxhim i teknologjisë së prodhimit shtazor (Z)

2.1 Menaxhim i qëndrueshëm i fermës (O)

2.2 Menaxhim i cilësisë në agrobiznes (O)

2.3 Marketing në agrobiznes (O)

2.4 Biznes ndërkombëtar dhe inovacion (O)

2.5.1 TIK në bujqësi (Z)

2.5.2 E drejta financiare (Z)

3.1 Analiza e politikave të bujqësisë dhe ushqimit (O)

3.2 Menaxhment strategjik (O)

3.3 Analiza e zingjirit të vlerës agroushqimore (O)

3.4 Menaxhim i riskut në biznes (O)

3.5.1 Menaxhim i marketingut (Z)

3.5.2 Analiza financiare (Z)

4.1 Puna praktike (O)

4.2 Teza e masterit (O)

Numri i vendeve të studimit 50
Udhëheqësi i drejtimit/programit të studimit Prof. Asoc. Dr. Ekrem Gjokaj

Prof. Ass. Dr. Kushtrim Braha

Personeli i përhershëm akademik (shkencor/artistik)

(Numri sipas kategorive të personelit)

Gjashtëmbëdhjetë (16) mësimdhënës të rregullt:       

3 Prof. Asoc., 6 Prof. Ass., 2 Dr. dhe 5 Ass.

Prof. Asoc. Dr. Isuf Lushi

Prof. Asoc. Dr. Behxhet Brajshori

Prof. Asoc. Dr. Hysni Terziu

Prof. Asoc. Dr. Ekrem Gjokaj

Prof. Ass. Dr. Kushtrim Braha

Prof. Ass. Dr. Sadik Maloku

Prof. Ass. Dr. Berat Aqifi

Prof. Ass. Dr. Florije Govori

Prof. Asoc. Dr. Arsim Susuri

Dr. Nol Krasniqi

Dr. Anera Musliu

Ass. (c)Dr. Simeana Beshi

Ass. (c)Dr. Arbër Beshiri

Ass. (c)Dr. Festim Tafolli

Ass. (c)Dr. Leonora Hoxha

Ass. (c)Dr.Vesel Usaj

 

Tetë (8) mësimdhënës të angazhuar:       

4 Prof. Dr., 2 Prof. Asoc., 1 Ass.

Prof. Dr. Maksim Meço

Prof. Dr. Engjëll Skreli

Prof. Dr. Remzi Keco

Prof. Dr. Hysen Bytyqi

Prof. Asoc. Dr. Ilir Kapaj

Prof. Asoc. Dr. Drini Imami

Prof. Ass. Dr. Bekim Gashi

Ass. (c)Dr. Kaltrina Berisha

Taksat e studimit 150 euro për semestër

Përmbajtja e programit studimor master “Menaxhim në agrobiznes”

Viti I
Semestri I
Nr. O/Z Lënda mësimore ECTS Orë / Javë Mësimdhënësi Orë / Javë Mësimdhënësi
L U
1.1 O Ekonomiks i  bujqësisë dhe industrisë ushqimore 7 3 Nol Krasniqi 2 Vesel Usaj
1.2 O Zhvillim i integruar rural 6 3 Ekrem Gjokaj 2 Kaltrina Berisha
1.3 O Metodologjia e kërkimit shkencor 6 3 Bekim Gashi 2 Festim Tafolli
1.4 O Ekonometri 6 3 Anera Musliu 2 Anera Musliu
1.5.1 Z Ndërmarrësi 5 2 Behxhet Brajshori 1 Leonora Hoxha
1.5.2 Z Menaxhim i teknologjisë së prodhimit shtazor 5 2 Hysen Bytyqi 1 Kaltrina Berisha
Σ     30  
Semestri II
Nr. O/Z Lënda mësimore ECTS Orë / Javë Mësimdhënësi Orë / Javë Mësimdhënësi
L U
2.1 O Menaxhim i qëndrueshëm i fermës 7 3 Sadik Maloku 2 Kaltrina Berisha
2.2 O Menaxhim i cilësisë në agrobiznes 6 3 Ilir Kapaj 2 Vesel Usaj
2.3 O Marketing në agrobiznes 6 3 Isuf Lushi 2 Festim Tafolli
2.4 O Biznes ndërkombëtar dhe inovacion 6 3 Kushtrim Braha 2 Leonora Hoxha
2.5.1 Z TIK në bujqësi 5 2 Arsim Susuri 1  Arbër Beshiri
2.5.2 Z E drejta financiare 5 2 Berat Aqifi 1 Simeana Beshi
Σ     30        
Viti II
Semestri III
Nr. O/Z Lënda mësimore ECTS Orë / Javë Mësimdhënësi Orë / Javë Mësimdhënësi
L U
3.1 O Analiza e politikave të bujqësisë dhe ushqimit 7 3 Engjëll Shkreli 2 Kaltrina Berisha
3.2 O Menaxhment strategjik 6 2 Remzi Keco 2 Leonora Hoxha
3.3 O Analiza e zingjirit të vlerës agroushqimore 6 2 Drini Imami 2 Festim Tafolli
3.4 O Menaxhim i riskut në biznes 6 3 Maksim Meço 2 Vesel Usaj
3.5.1 Z Menaxhim i marketingut 5 2 Hysni Terziu 1 Festim Tafolli
3.5.2 Z Analiza financiare 5 2 Florije Govori 1 Vesel Usaj
Σ     30        
Semestri IV
Nr. O/Z Lënda mësimore ECTS        
4 O Puna praktike 5 Kushtrim Braha
4.1 O Teza e masterit 25
Σ     30      

Profili i programit studimor dhe analiza e makromjedisit

Studimet në programin studimor master “Menaxhim agrobiznesi”do të organizohen në formën e studimeve me prezencë, pa shkëputje nga puna. Programi realizohet përmes ligjëratave, ushtrimeve, konsultimeve, vizitave studimore të profesorëve dhe ndërmarrësve të suksesshëm nga jashtë, pjesëmarrjes së studentëve në projekte hulumtuese si dhe përmes prezantimeve të punimeve seminarike/esseve. Programi i studimeve master në profilin e “Menaxhim agrobiznesi” zgjatë dy vite dhe është i ndarë në katër semestra. Studentët ndjekin ligjëratat dhe ushtrimet në lëndë obligative dhe lëndë zgjedhore. Të gjitha lëndët janë një semestrale. FSHJM përdor një shumëllojshmëri metodash të cilat kontribuojnë jo vetëm në përgatitjen e studentëve për profesione specifike, por edhe në përgatitjen për vazhdim të studimeve të mëtutjeshme si dhe për punësim. Stafi akademik i FSHJM është i përkushtuar në ngritjen dhe avancimin e metodave të mësimdhënies, përmes pjesëmarrjes në trajnime dhe marrjes së mësimeve e praktikave nga përvojat e avancuara. Duke shfrytëzuar bashkëpunimin me universitetet partnere në Shqipëri, Gjermani, Itali, Austri, Hungari dhe universitete tjera prestigjioze, si dhe duke ndjekur politikat zhvillimore të proklamuara nga qeveria e Kosovës.

FSHJM është fakulteti i vetëm në Kosovë që ofron studime të drejtimit të këtij profili, por me një perspektivë në tregun rajonal të dijes dhe punës. Pjesëmarrja e studentëve në ligjërata dhe ushtrime është e obliguar dhe paraqet kusht primar për ta kaluar lëndën me sukses. Për kryerjen me sukses të studimeve, studentët janë të obliguar që tu përmbahen rregulloreve të miratuara të Universitetit si dhe rregulloreve për të drejtat dhe detyrimet e studentëve dhe mësimëdhënsve. Çdo modul duhet të kryhet duke i plotësuar kërkesat e paraqitura në RVV dhe programin (syllabusin) e modulit përkatës. Plani i detajuar i strukturës së moduleve obligative dhe atyre zgjedhore, organizimit të tyre si dhe kreditë e fituara për çdo moduljanë definuar me rastin e hartimit të Raportit të Vetëvlerësimit (RVV). Në një të ardhme të afërt, FSHJM planifikon programin master “Menaxhim në agrobiznes” ta avancoj në studime me diplomë të dyfishtë me Universitetin Bujqësor të Tiranës apo një nga universitetet partnere të BE-së.

Sa i përket analizës së makro mjedisit, mund të konstatohet se sektori i bujqësisë, perfshire këtu ekonominë rurale dhe industrinë e agrobiznesit, konsiderohet motorr i zhvillimit ekonomik të Republikës së Kosovës. Nga sipërfaqja totale e Kosovës prej 1.1 milion ha, 53% janë tokë bujqësore, ndërsa 41% janë tokë pyjore. Bujqësia është sektor i rëndësishëm ekonomik i cili siguron pjesën më të madhe të punësimit në Kosovën e pasluftës. Bujqësia e Kosovës karakterizohet me ferma të vogla, prodhimtari të ulët dhe nivel të pamjaftueshëm të shërbimeve këshillimore, por edhe përkundër kësaj ajo kontribuon me 10.3% në BPV (Bruto Prodhimi Vendor) të Kosovës, dhe siguron punësimin e 26.7% të fuqisë punëtore dhe përbën rreth 17.6% të eksportit total. Rreth 62% e popullsisë së Kosovës jeton në zonat rurale. Sektori i bujqësisë, si i tillë, luan një rol të rëndësishëm për ofrimin e mundësive për punësim dhe krijimin e të ardhurave për njerëzit që jetojnë në zonat rurale.

Zhvillimi i agrobiznesit ka rëndësi të veçantë, si në aspektin e përmirësimit të bilancit tregtar, uljes së papunësisë, sigurisë së produkteve ushqimore, mbrojtjes së ambientit dhe përmirësimit të jetës së qytetarëve në përgjithësi. Në kete drejtim, zhvillimi i sektorit agro-ushqimor, që bazohet në aftësi konkurruese dhe inovacion, rritje  të prodhimit, produktivitet dhe cilësi me qëllim të përmbushjes se kërkesave të tregut rajonal dhe të BE-së.  Duke kontribuar në sigurimin e furnizimit me ushqime, për qëllime ekonomike, sociale dhe mjedisore, dhe të nxitjes së punësimit dhe zhvillimit të kapitalit njerëzor. Mbrojtja e burimeve natyrore dhe mjedisit të zonave rurale, duke adresuar sfidat e ndryshimeve klimatike. Përmirësimi i cilësisë se jetës dhe diversifikimi i mundësive te punësimi në zonat rurale duke nxitur punësimin, përfshirjen sociale dhe zhvillimin te balancuar territorial të zonave rurale. Investime në teknologjitë e reja dhe rritjen e kapaciteteve përpunuese të agro-industrisë ushqimore, si për shembull të mishit, qumështit, pemëve, perimeve dhe rrushit; Investime në aktivitete biznesore dhe shërbyese në zonat rurale dhe malore (turizëm rural, bimë aromatike dhe fruta të malit).

Në bazë të statistikave zytrare nga ATK (Administrata tatimore e Kosovës), rezulton që numri ndërmarrjeve të agrobiznesit ne vendin tonë është mbi 2,400 ndermarrje të prodhimit të ushqimit dhe ky numër pritet të rritet në të ardhmen, pavarësisht nga efektet e krizës globale, përfshirë këtu edhe atë të industrisë së agrobiznesit si rezultat i rritjes së kërkesë per prodhime bujqesore dhe ushqimore.

Tabela 1.1.Ndërmarrjet e regjistruara të agrobiznesit (2015-2019)

Viti Qarkullimi

(‘000 EUR)

Numri i të punësuarve Numri i bizneseve aktive
2015 232,370 8,790 2,130
2016 360,536 10,024 2,314
2017 432,301 10,449 2,398
2018 461,626 13,156 2,942
2019 499,821 12,467 2,405

Burimi: ASK, përpunuar nga DAESB (MBPZHR)

Edhe ne aspektin global, bujqësia ka lëvizur përtej bujqësisë së thjeshtë për t’u bërë një sistem i gjerë dhe kompleks. Bujqësia e diteve të sotme shkon përtej fermës, duke përfshirë të gjithë ciklin e prodhimit dhe të perpunimit që do të thotë një proces që përfshin  aktivitetet nga “ferma deri tek tavolina”. Sot, një numër i madh i agrobizneseve luajnë një rol në “zinxhirin e vlerës bujqësore dhe ushqimore”. Qasja e zinxhirit të vlerës përfshin jo vetëm fermerët, por edhe kompanitë dhe firmat që sigurojnë inputet, kompanitë prodhuese dhe përpunuese të ushqimit, prodhimit të energjisë, tregtimit me shumicë dhe pakicë dhe furnizimit të konsumatorëve. Në përputhshmëri me këto trende globale, ky program studimor mbulon ekonomiksin e prodhimit, fushat e marketingut, planifikimit të biznesit, menaxhimin e cilësisë së ushqimit, zinxhirin e vlerës, menaxhimin e fermës dhe tema të tjera të rëndësishme për menaxhimin e agrobiznesit. Po ashtu, programi u ofron studentëve mundësinë e përfshirjes në projekte kërkimor të specializuar të kësaj fushe. Për të thelluar njohuritë teorike akademike dhe kërkimore, ky program do të ofroj edhe vizita tek aktorë të ndryshëm në zinxhirin e vlerës, p.sh. kompani të përpunimit me qëllim te zhvillimit dhe ndërtimit te njohurive  praktike të studentëve, zgjidhjen e problemeve si dhe do të jenë në gjendje të përmirësojnë aftësitë menaxhuese dhe në të ardhmen do të jenë vlerë të shtuar dhe në funksion të ndërmarrjeve të vogla dhe të mesme të agrobiznesit dhe zinxhirët e vlerës.

Menaxherët e agrobiznesit janë zakonisht të kujdesshëm ndaj pozicionit të tyre financiar, rregulloreve mjedisore të qeverisë, fuqisë negociuese të klientëve të tyre dhe identifikimit të konkurrentëve ne treg. Sidoqoftë, ndryshimet e sipërpërmendura tregojnë një nevojë urgjente për të azhurnuar praktikat menaxheriale të operatorëve të agrobiznesit, të cilat gjithnjë e më shumë duhet të përfshijnë parimet e ndërmarrësisë.

Krahasueshmëria me programet studimore ndërkombëtare

Universiteti “Ukshin Hoti” Prizren Universiteti  #1 Universitetet  #2
Emërtimi i Universitetit Universiteti “Ukshin Hoti” Prizren University of Hohenheim (Shtutgart, Gjermani) a) Szent István University (Gödöllő, Hungari)
b) Universiteti Bujqësor i Tiranës (Tiranë, Shqipëri)
c) GISMA Business School (Berlin, Gjermani)
Emërtimi i      Fakultetit / Programit studimor Menaxhim në agrobiznes (MSc.) Faculty of Agricultural Science & Faculty of Business, Economics and Social Sciences / Agribusiness (MSc.)[1] a) Faculty of Economics and Social Sciences / Rural Development and Agrobusiness (MSc.)[2]
b) Fakulteti i Ekonomisë dhe Agrobiznesit / Administrim i Ndermarrjeve të Agrobiznesit (MSc.)[3]
c) Business School / International Agrobusiness (MSc.)[4]
% e krahasueshmërisë   75% 25%

Vërejtje: Programet e studimit të Universiteteve Evropiane me të cilat është i ngjajshëm programi “Menaxhim agrobiznesi” (Universiteti #1 nënkupton Universitetin me të cilin programet e studimit kanë ngjajshmëri 75% dhe Universitetet #2 nënkupton Universitetet me të cilin programi studimor është i ngjajshëm 25%).

 

Përshtatshmëria me trendet e arsimit të lartë Evropian dhe botëror

Programi studimor master “Menaxhim agrobiznesi” është dizajnuar që të jetë i përshtatshëm me trendet e arsimit të lartë Evropian dhe botëror. Krahasueshmëria e programit “Menaxhim agrobiznesi” me Univeristetet e Zonës Evropiane e Arsimit të Lartë (EHEA) është përshkruar në detaje seksion 2.4 (Përmbajtja e procesit mësimor). EHEA përbën një bashkëpunim unik ndërkombëtar mbi arsimin e lartë dhe rezultat i vullnetit politik të 48 vendeve me tradita të ndryshme politike, kulturore dhe akademike, të cilat, hap pas hapi gjatë njëzet viteve të fundit, ndërtuan një zonë duke zbatuar një grup i përbashkët angazhimesh: reformat strukturore dhe mjetet e përbashkëta. Përmes këtij procesi, vendet, institucionet dhe palët e interesit të EHEA vazhdimisht përshtasin sistemet e tyre të arsimit të lartë duke i bërë ato më të pajtueshme dhe duke forcuar mekanizmat e sigurimit të cilësisë. Për të gjitha këto vende, qëllimi kryesor është të nxisë mobilitetin e stafit akademik dhe studentëve, si dhe të lehtësojë punësimin e të diplomuarve.

Në kuadër të marrëveshjeve ndërkombëtare që tashmë i këmi si njësi akademike, ne synojmë që programin master “Menaxhim agrobiznesi” të lidhim marrëveshje me Univerisitete Europiane të cilat janë pjesë e Zona Evropiane të Arsimit të Lartë. Aktualisht kemi lidhur marreveshje bashkepunimi me Universitetin e Foggia-s Itali, marrëveshje kjo qe ka për qellim shkembimin e eksperiencave, të stafit dhe të studentve. Në vijim do të vazhdojme lidhjet e marrëveshjeve ndërkombëtare të bashkëpunimit me universitete tjera Evropiane, marrëveshje të cilat do të mundësojn nxitjen e mobilitetit të stafit dhe studentëve gjatë periudhës së studimeve, nëpërmjet vizitave studimore me qëndrim javor, mujor ose semestral.

Studimet në nivelin master në Republikën e Kosovës dhe poashtu programi master “Menaxhim agrobiznes” janë në përthpushmëri të plotë me sistemin e Bolonjës. Shumica e programeve të studimit master me kohë të plotë në Evropë zgjasin 2 vjet . Për të marrë një diplomë master, studentët duhet që paraprakisht të kenë një diplomë të nivelit themelor (baçelor) ose kualifikime të ngjajshme universitar. Në të shumtën e rasteve, diplomat e nivelit master vlerësohen shumë nga punëdhënësit. Studimet e nivelit master shërbejnë si një mënyrë e shkëlqyeshme për të fituar aftësi dhe njohuri më të thella ose plotësuese që i ndihmojnë të diplomuarve në zhvillimin e karrierës. Në veçanti, niveli i studimeve master i ndihmon të diplomuarve për të fituar një status profesional. Shumica e programeve të studimit përfshijnë leksione dhe ushtrime, ndërsa studentët vlerësohen përmes eseve, provimeve dhe detyrave të kursit. Po ashtu, shumë studentë kalojnë një periudhë kohore duke punuar në industri ose duke punuar në projekte qe janë të lidhura me industrinë, apo edhe në projekte kerkimore. Nga përshkrimi i mësipërm, konsiderojmë që programi studimor master “Menaxhim agrobiznesi” është në harmoni të plotë edhe me me trendet e arsimit të lartë Evropian dhe botëror.

 

[1] University of Hohenheim (2020). Agribusiness (MSc.). Qasja në: https://www.uni-hohenheim.de/agribusiness-master-studium

[2] Szent István University (2020). Rural Development and Agrobusiness (MSc.). Qasja në: http://gtk.sziu.hu/en/prospective-students/degree-courses/rural-development-and-agribusiness-master-msc

[3] Universiteti Bujqësor i Tiranës (2020). Administrim i Ndermarrjeve të Agrobiznesit (MSc.). Qasja në: https://ubt.edu.al/wp-content/uploads/2020/01/Kurrikula-AGB-Master-Shkencor.pdf

[4] GISMA Business School (2020). International Agrobusiness (MSc.). Qasja në: https://www.gisma.com/course/msc-international-agribusiness

Objektivat e programi studimor master “Menaxhim në agrobiznes” janë që studentët të jenë të aftë të:

  • Të kuptojnë karakteristikat dhe trendet e tregjeve agro-ushqimore, rolin e fermerëve dhe përfaqësuesuesve të tyre në organizata,
  • Të njohin kryqëzimin e industrisë agro-ushqimore me fusha të tjera me interes ekonomik dhe shoqëror, siç janë zhvillimi ekonomik dhe mënyra inovative dhe e qëndrueshme e prodhimit dhe diversifikimit të bizneseve në sektorin e agrobiznesit,
  • Të identifikojnë karakteristikat e ndërmarrjeve agro-ushqimore dhe zhvillojnë strategjitë menaxheriale efektive.
  • Të aftësohen në zhvillimin e një plan global të biznesit për kompanitë agro-ushqimore.
  • Të aplikojnë teknikat e avancuara të marketingut për të promovuar qëndrueshmërinë në sektorin dhe organizatat agro-ushqimore.
  • Të kuptojnë dhe zbatojnë teknikat e menaxhimit të projekteve për fermat.
  • Të menaxhojnë zinxhirin agro-ushqimor.
  • Të njohin ekosistemin i cili është i ndërlidhur me agroindustrinë.
  • Të zotërojnë përdorimin e teknologjive të reja dhe inovacionit brenda fermave ose organizatave agroindustriale dhe kanaleve të përparuara të prodhimit në bujqësinë organike.
  • Të njohin organizatat ndërkombëtare që veprojnë në sektorin agro-ushqimor si dhe politikat ndërkombëtare mbështetëse lidhur me këtë sektor ekonomik.

Pas përfundimit të studimeve të programit studimor master “Menaxhim në agrobiznes”, studentët do të jenë të aftë:

  • Të hyjnë në tregun e brendshëm dhe ndërkombëtar të punës si të kualifikuar profesionalisht dhe me njohuri të avancuara në fushën e menaxhimin të biznesit;
  • Të veprojnë në mjedisin konkurrues të biznesit,
  • Të analizojnë nivelin strategjik, të zgjidhin probleme dhe të marrin vendime të përshtatshme në fushën shumë komplekse dhe të ndryshueshme të biznesit,
  • Të zbatojnë njohuritë e tyre në praktikë dhe t’i komunikojnë ato në audiencë të specializuar në mënyrë të qartë dhe bindëse,
  • Të përgatisin dhe prezantojnë teza dhe raporte sipas standardeve profesionale,
  • Të udhëheqin projekte investive,
  • Të organizojnë dhe zbatojnë projekte kërkimore,
  • Të menaxhojnë kohën në mënyrë efektive dhe në mënyrë të pavarur,
  • Të ketë një numër aftësish kompjuterike dhe komunikuese,
  • Të administrojë biznesin në mënyrë të pavarur dhe me përgjegjësi sociale.
Broshura_FSHJM_2018_425573-1